Erfgoed Ursulinen Onze-Lieve-Vrouw Waver

Kristien Suenens (KADOC-KU Leuven)

De indrukwekkende, laat negentiende-eeuwse pianogallerij in het instituut van de ursulinen van Onze-Lieve-Vrouw Waver illustreert het rijke verleden van deze belangrijke onderwijscongregatie. [Postkaart – KADOC-KU Leuven]

Op vraag van de parochiepastoor vestigde zich in 1841 een kleine groep ursulinen uit Tildonk in Onze-Lieve-Vrouw-Waver. In de lijn van de lange ursulinentraditie gingen ze er aan de slag in de meisjesschool. Zo legden ze de basis van een congregatie die uitgroeide tot een belangrijke katholieke onderwijspionier. In de loop der jaren ontwikkelden de Waverse ursulinen een brede waaier aan onderwijsactiviteiten voor meisjes, van kleuter- tot hoger onderwijs, van de klassieke humaniora tot technisch en huishoudonderwijs. De congregatie waagde zich als een van de eerste aan de stichting van meisjesnormaalscholen en gaf een sterke impuls aan het landbouwonderwijs. In het begin van de jaren 1920 maakten de zusters deel uit van de eerste groep vrouwelijke studenten aan de Leuvense universiteit. De internationaal gerenommeerde kostschool in Waver trok tot het midden van de twintigste eeuw meisjes aan uit bijna alle continenten.
Het innovatieve engagement van de congregatie resulteerde niet alleen in een monumentaal klooster- en schoolcomplex, maar ook in een rijk en gevarieerd archief en beeldarchief dat sinds kort in KADOC kan worden geconsulteerd. Omdat een groot deel van het oude archief werd vernietigd tijdens bombardementen in de Eerste Wereldoorlog, dateert het merendeel van de documenten uit de twintigste eeuw. Toch biedt het archief een schat aan informatie over de pioniersrol van de Waverse ursulinen. Het centrale corpus wordt gevormd door het bestuursarchief van de congregatie en het apostolaat in Onze-Lieve-Vrouw-Waver, maar het archief informeert ook over de bijhuizen van de congregatie in de ruime omgeving van Mechelen en Lier, in Brussel en in Wallonië. Ook de missieactiviteiten in Congo, Rwanda, Santo Domingo, Nicaragua en Chili komen aan bod. Stukken over en van individuele zusters illustreren zowel de impact van de hoogopgeleide en dynamische figuren binnen de congregatie als de inzet van de grote groep zusters die het brede onderwijsapostolaat van de congregatie ondersteunden.