Amsab-ISG

Sofie Vrielynck

Het archief van ’t Spelleke van Drei Kluite

In 2016 kreeg Amsab-ISG het archief van ’t Spelleke van Drei Kluite. Dertig jaar lang brachten Luk De Bruyker en Freek Neirynck met ’t Spelleke van Drei Kluite pure Gentse politieke volkssatire met jaarlijks twee ‘koenfeeranses’, rond nieuwjaar en tijdens de Gentse Feesten. De satiricus is ‘stoute muile’ Pierke Pierlala, geïnspireerd op Pierke, hoofdpersonage in de Gentse poppenkasten en afstammend van de commedia dell’ arte. De voorstellingen spelen zich grotendeels af in een poppenkast, met traditionele Gentse stangpoppen, waarbij in de loop der jaren heel wat (Gentse) politici en bekende figuren een eigen pop gekregen hebben. Daarnaast vormden livemuziek en satirische liedjes een vast onderdeel van de voorstellingen. Freek Neirynck schreef de teksten, Luk De Bruyker, het alterego van Pierke Pierlala, was acteur en poppenspeler.

Met de ‘Afschietskoenfeeranse’ in november 2015 trok ’t Spelleke een definitieve streep onder die traditie. Als voornaamste reden om te stoppen verwezen Luk De Bruyker en Freek Neirynck naar het ‘huidige politieke klimaat’.

Het archief weerspiegelt 30 jaar Gentse politieke volkssatire en bevat onder meer oude affiches, gadgets, regienotities, krantenknipsels en flyers. Daarnaast is er ook archief van de Stichting Gilbert van Geert, waarvan Freek Neirynck lid was. Er werd een plaatsingslijst opgemaakt door Sofie Vrielynck.

Het gezelschap van ’t Spelleke van Drei Kluite op de persconferentie op 1 oktober 2015

Het archief van het Pandinistisch Verblijvingsfront

Eind jaren 1970 werd het Patershol gedomineerd door het voormalig klooster van de geschoeide karmelieten. Rond een van de twee pandhoven had zich een bewonersgroep ontwikkeld die een typische doorsnede bood van de samenstelling van de bevolking in het Patershol. In het ‘Pand’ was het leven goed, gezellig, goedkoop én populair. Voor nogal wat politici waren buurten als het Patershol echter een doorn in het oog, ze droomden van een stad waar de verloederde historische buurten een nieuw elan zouden krijgen.

In 1979 richtten de bewoners het Pandinistisch Verblijvingsfront (PVF) op, een allusie op het Sandinistisch Bevrijdingsfront in Nicaragua. Het PVF kwam met alternatieve voorstellen, legde contacten met actiegroepen rond stadskernvernieuwing in andere steden, stak zelf de handen uit de mouwen voor onderhoudswerken en probeerde op creatieve wijze de publieke opinie te mobiliseren voor de goede zaak.

Maar de ontruiming bleef een concrete dreiging: eind juli 1980 kregen de bewoners een uitwijzingsbevel. In de ochtend van 20 augustus 1980 viel een vijftig man sterke politiemacht het Pand binnen en mensen en meubelen werden het Pand uit gesleurd. Die dag volgden nog een zitstaking op de Korenmarkt, een korte bezetting van de Dienst Monumentenzorg en Stadsarcheologie in de Corduwaniersstraat en een betoging van een paar honderd mensen in de binnenstad. De apotheose volgde anderhalve week later. Op 31 augustus stapten tussen de 1.000 en de 1.500 mensen, inclusief leden van de vier politieke fracties binnen de gemeenteraad, op in een betoging tegen de hardhandige ontruiming van het pand. Ze eisten het behoud van de woonfunctie zoals ze was en een onmiddellijke aanvang van de herstellingen in dialoog met de bewoners. Veel zoden zetten het protest niet aan de dijk voor de Pandbewoners. Het duurde nog vele jaren voor een elftal gerestaureerde woningen in de middenvleugel van de eerste en tweede pandhof opnieuw voor bewoning klaar waren.

Optocht van de Pandinisten in 1980 (collectie Luc Emmery)

Het archief bevat informatie over de maanden voor de ontruiming van het Pand, toen bewoners (Pandinisten) en sympathisanten actie ondernamen om er de woonfunctie te behouden en daarnaast over de feitelijke ontruiming met meer informatie over de Pandinisten, hun advocaten en officiële instanties, zoals de Stad Gent en het Provinciebestuur Oost-Vlaanderen. Het bevat ook informatie over de situatie na de ontruiming met aandacht voor de herbestemming en de restauratie van het Pand. De informatie is te vinden in brieven, verslagen en persmappen. In het archief zitten ook veel foto’s over het Pand en zijn bewoners. Een plaatsingslijst werd opgemaakt door Sofie Vrielynck.

Video over Pandinistisch Verblijvingsfront (De video ‘t Pand werd gemaakt door Mario Van Den Driessche met materiaal uit de collectie van Luc Emmery)