Archief van N.V. Verhaeghe Algemene Bouwonderneming

Tom De Waele, Provinciaal Archief West-Vlaanderen

Op vraag van de afgevaardigd bestuurder van de N.V. Verhaeghe Algemene Bouwonderneming en met bemiddeling van het Gemeentearchief Zedelgem werd eind 2012 met het Provinciaal Archief West-Vlaanderen een afsprakennota afgesloten betreffende de overname van het bedrijfsarchief dat geen administratief nut meer heeft.

De geschiedenis van de N.V. start bij een man met een andere familienaam: Louis Bulckaert. Deze Loppemse ondernemer realiseerde vanaf 1857 vooral grote neogotische bouwprojecten. In 1892 werd de zaak overgenomen door Karel Lodewijk ‘Louis’ Verhaeghe (1869-1951). De firma Verhaeghe groeide uit tot een hedendaags familiebedrijf met tussen de vijfentwintig en vijfenveertig werknemers. In haar ruim honderdjarige bestaan maakte de organisatie heel wat moeilijkheden door, m.n. twee wereldoorlogen, twee wederopbouwperiodes en economische crisissen. Tot de jaren 1960 realiseerde men hoofdzakelijk bijzondere projecten zoals kastelen, scholen en religieuze gebouwen. De focus verschoof hierna naar private woningen, bedrijfsgebouwen en appartementencomplexen. Vanaf 1971 voerde men ook opdrachten uit voor het ministerie van Openbare Werken.

Blauwdruk parochiale kerk Slijpe (Provinciaal Archief West-Vlaanderen, BE PAWV PA/Verhaeghe/2018/199f).

Het archief omvat 46 strekkende meter documenten daterend uit de periode 1889-2008. De meeste documenten handelen over de bouwactiviteiten zelf, die vooral in West-Vlaanderen gesitueerd zijn. Er zijn projectdossiers van werken die effectief uitgevoerd werden, alsook offertes en bestekken betreffende niet verkregen projecten. Het archief bevat heel wat plannen (blauwdrukken, kalkplannen en gedrukte plannen). Daarnaast zijn er aparte reeksen facturen en briefwisseling. De administratieve en boekhoudkundige aspecten van de bedrijfsvoering zijn onvolledig bewaard. Het archief daterend uit de Tweede Wereldoorlog is daarentegen goed bewaard, net als talrijke persoonlijke stukken van Louis Verhaeghe uit deze oorlogsjaren.

Voorts zijn er stukken aanwezig die strikt genomen niet tot het bedrijfsarchief behoren. Zo bevinden er zich een grote hoeveelheid documenten van de Interprofessionele Kamer der Bouwbedrijven en van de ‘Brugse Rotary Club ’t Vrije’ in het archief. Eén van de zaakvoerders (Joris Verhaeghe) was in 1982 betrokken bij de oprichting van de club en werd in 1985 voorzitter. Tot slot zijn er nog enkele foto’s en wat documentatie over de bouwsector in het archief te vinden.

Lastenboek voor openbare werken in Brugge, Ca. 1901-1910 (Provinciaal Archief West-Vlaanderen, BE PAWV PA/Verhaeghe/2018.199b).

Archieven van aannemers bevatten boeiende informatie voor overheden, actoren uit de bouwsector en (kunst)historici. De documenten geven inzicht in de ontwikkelingen van de onderneming, de bedrijfsvoering, de productiewijze, het personeelsbeleid enz. De rol van het bedrijf Verhaeghe tijdens oorlogsjaren en de wederopbouwperiodes, evenals de lange sociaaleconomische bijdrage aan de lokale geschiedenis houdt mogelijke onderzoekspistes voor historici in. Door de vele plannen en bestekken met betrekking tot openbare gebouwen vormt het archief ook een waardevolle bron voor bouwhistorisch onderzoek.1

Bekijk de inventaris.

Referenties