Archief van Firmin D’Heygere, onderwijsinspecteur

Geertrui Coppens & Sébastien Baudart, Liberas

Liberas inventariseerde recent het archief van de West-Vlaamse onderwijzer en inspecteur Firmin D’Heyghere (1889-1977). Na een loopbaan van een tiental jaar als onderwijzer in Wevelgem werd D’Heygere vanaf 1921 kantonnaal inspecteur voor het schoolkanton Roeselare. Van 1945 tot aan zijn pensioen in 1949 was hij hoofdinspecteur lager onderwijs voor het gebied Kortrijk. In zijn archief vinden we hierover onder andere inspectieverslagen, verslagen over de toestand van het lager onderwijs, examenvragen, stukken met betrekking tot de leerplicht, stukken met betrekking tot de taalinspectie en diverse aantekeningen. Zeer interessant zijn de stukken met betrekking tot bestuurlijke en opvoedkundige schoolconferenties (met onder meer verslagen, briefwisseling, aantekeningen), waarop leerkrachten richtlijnen en aanbevelingen kregen op het vlak van schoolorganisatie en lesinhoud.

Eerste en laatste pagina van het Verslag over de [opvoedkundige en bestuurlijke] conferentiën van het jaar 1929, door kantonnaal inspecteur Firmin D’Heygere (Liberas, archief Firmin D’Heygere (archief 749), nr. 3.1.2.)

Naast zijn werk als inspecteur was D’Heygere ook actief in diverse onderwijs- en onderwijzersverenigingen en commissies. Het archief bevat briefwisseling, verslagen en andere stukken met betrekking tot onder andere de Bond der Staatsopzieners van het Lager Onderwijs / Fédération des Inspecteurs Officiels de l’Enseignement primaire (secretaris), de Schoolraad van het Koninklijk Atheneum van Roeselare (lid en later voorzitter) en de Schiftingscommissie van het Fonds voor Meestbegaafden van het arrondissement Diksmuide (lid en later voorzitter). Deze commissie behandelde de aanvragen van studieleningen voor kinderen van minder vermogende ouders die hun intrede deden in het secundair onderwijs, onder andere aan de hand van een schriftelijke test. Opgaves van testen en examenuitslagen zijn in het archief bewaard.

Eerste en tweede pagina van de opgave voor de test van 18 mei 1937 van de Schiftingscommissie van het Fonds voor Meestbegaafden van het arrondissement Diksmuide (Liberas, archief Firmin D’Heygere (archief 749), nr. 4.5.1.).

D’Heygere was ook actief in het liberale verenigingsleven in en rond Roeselare, maar hier zijn minder stukken rond bewaard. Hij was onder andere voorzitter van de mutualiteit De Leopoldisten (Roeselare), de coöperatieve Onder Ons Vrij, de Rederijkerskamer de Zeegbare Herten (Roeselare) en Willemsfonds Roeselare. Hij was daarnaast medestichter van de Liberale Partij in Roeselare en voorzitter van de PVV arrondissement Roeselare-Tielt. Voor de krant La Flandre Libérale was hij correspondent voor Roeselare. Hij was eveneens lid van de vrijmetselaarsloge L’Amitié van Kortrijk, waar hij werd ingewijd op 10 januari 1925.

Diploma uitgereikt door vrijmetselaarsloge L’Amitié (Kortrijk) waarbij Firmin D’Heygere de meestergraad toegekend krijgt, 1927 (Liberas, diplomacollectie, nr. DIPLOMA0188).

Tot slot bevat het archief ook heel wat algemene briefwisseling en teksten van toespraken naar aanleiding van vieringen, overlijdens en diverse gelegenheden.

Afbeelding 4: Firmin D’heygere als spreker tijdens de vaandelinhuldiging van de Wereldlijke School Tant-Roels, ca. 1946-1949 (Liberas, fotocollectie, nr. 204093).

Meer info en de inventaris zijn te vinden via de website van Liberas/Liberaal Archief. De stukken met betrekking tot de Bond der Staatsopzieners van het Lager Onderwijs / Fédération des Inspecteurs Officiels de l’Enseignement primaire, die gevormd werden door zowel secretaris D’Heygere als voorzitter Motte werden verwerkt als afzonderlijk archief.