Archieven in de collectie van Amsab-ISG

Sofie Vrielynck, Amsab-ISG

Amsab-ISG bewaart heel wat archieven van verenigingen en organisaties die tot het Vlaamse middenveld behoren, waaronder archief van VOEM en JNM.

Vereniging voor Ontwikkeling en Emancipatie van Moslims (VOEM)

Affiche voor activiteiten van VOEM, 1997 (collectie Amsab, archief VOEM)

VOEM kent zijn oorsprong in de Vereniging voor Islamleerkrachten Vlaanderen (VILV). Deze vereniging werd in 1989 opgericht als een actiegroep van zeventien islamleerkrachten in Vlaanderen die een volwaardig statuut voor islamleerkrachten eisten (hetgeen ze ook verkreeg in 1992). Van bij haar oprichting werd de vereniging echter betrokken bij tal van projecten (onder meer voor interreligieuze ontmoetingen) en vergadertafels (onder meer over de oprichting van een Executieve voor moslims), zodat de vereniging vrij snel uitgroeide tot een ‘zelforganisatie’, die sinds 1991 werd gesubsidieerd via het Vlaams Fonds voor Integratie van Kansarmen. In 1996 veranderde VILV haar naam tot de Vereniging voor Ontwikkeling en Emancipatie van Moslims (VOEM) en werd samen met acht andere ‘zelforganisaties’ als landelijke koepel erkend vanuit Volksontwikkeling. In de eerste jaren stuurde VOEM kernen aan, maar na 2002 bleek die werking onhoudbaar. Daarop schakelde de vereniging over tot het inlijven van bestaande verenigingen (sport, cultuur, vrouwen …) en werd ze de facto een koepel, met momenteel 95 lidverenigingen vooral in Antwerpen, Brussel en Gent.

Affiche voor activiteiten van VOEM, 1999 (collectie Amsab, archief VOEM)

Het archief van VOEM en haar voorloper VILV vertoont helaas veel gaten. Van de beginjaren (1989-1990) is er quasi geen archief aanwezig. Verder zijn er geen jaarverslagen van 1994, 1995 en 1996, het jaar waarin VOEM erkend werd. De beginjaren komen enkel aan bod in briefwisseling, de activiteitenverslagen van de kernen en in de dossiers met betrekking tot de overheidsinstanties op Vlaams, provinciaal en stedelijk niveau. De dossiers betreffende de Emancipatieprijs vertonen ook hiaten, net als het tijdschrift Wegwijzer, waarin veel info over de activiteiten van VOEM te vinden is, naast de subsidieaanvragen. Toch biedt het archief heel wat mogelijkheden voor een studie rond zelforganisaties.

Affiche voor activiteiten van VOEM, 2006 (collectie Amsab, archief VOEM)

Jeugdbond voor Natuur en Milieu (JNM)

Affiche van de Jeugdbond voor Natuur en Milieu (JNM) (collectie Amsab, archief JNM)

JNM is ontstaan door de fusie van de Belgische Jeugdbond voor Natuurstudie (BJN) en de Wielewaaljongeren (WJ). De officiële oprichting gebeurde op het fusiecongres van 16 april 1983. De Jeugdbond voor Natuur en Milieu (JNM) is een vereniging voor jongeren door jongeren. Dat moet letterlijk genomen worden. Met uitzondering van een zeer beperkt aantal werknemers, wordt de volledige organisatie gedragen door jongeren tussen de 7 en 26 jaar (vroeger tussen 8 en 25). Ook het volledige bestuur op nationaal en lokaal vlak wordt door diezelfde jongeren op vrijwillige basis georganiseerd. Dat maakt JNM ongetwijfeld tot een unicum in België.

Affiche van de Jeugdbond voor Natuur en Milieu (JNM) (collectie Amsab, archief JNM)

Het archief beslaat de periode 1983-2014. Het bevat ook een aantal stukken van vóór de fusie in 1983, voornamelijk retroacta, alsook een aantal reeksen die na de fusie bleven doorlopen. Het zwaartepunt ligt echter in de periode 1983-2000. Na 2000 zijn niet alle reeksen (volledig) overgedragen. Of een reeks volledig is of niet, blijkt vooral afhankelijk van twee zaken. Enerzijds blijkt dat documenten die erg belangrijk waren voor het verkrijgen van subsidies (zoals verslagen van activiteiten) doorgaans compleet bewaard zijn. Anderzijds hangt de volledigheid van de reeksen ook af van de bestuursfunctie en het respectievelijke bestuurslid. De posities roteerden vaak en snel binnen JNM, en elk lid van het hoofdbestuur had zijn eigen stijl en motivaties. Bij sommigen leidde dat tot goed bijgehouden en volledige dossiers, terwijl velen slechts enkele losse stukken zonder duidelijke dossiervorming of zelfs helemaal niets bewaarden. Een aantal kernreeksen werden echter bijgehouden door het bondssecretariaat en zijn veel beter bewaard gebleven.

Affiche van de Jeugdbond voor Natuur en Milieu (JNM) (collectie Amsab, archief JNM)