AMVB

Frederik Geysen

Brusselse toneelverenigingen

Het belang van amateurtoneel voor het Nederlandstalige culturele leven in Brussel is niet te onderschatten. Hierop wijst alleen al het grote aantal van dergelijke verenigingen, dat vanaf de negentiende eeuw als paddenstoelen uit de grond schoot in Brussel. Het Archief en Museum voor het Vlaams leven te Brussel (AMVB) bewaart maar liefst een vijftigtal archieven van verenigingen die zich bezig houden/hielden met amateurtoneel. Het gaat voornamelijk om gezelschappen, maar ook om koepelorganisaties. Daarmee bezit het AMVB een informatiebron van onschatbare waarde. Ongeveer de helft van de toneelverenigingen waarvan het AMVB het archief bewaart, werd opgericht in de loop van de negentiende eeuw en enkele van deze verenigingen zijn nog steeds actief.

Een bijzonder fenomeen is de toekenning (of toevoeging) van de titel van rederijkerskamer. Sommige negentiende-eeuwse toneelverenigingen schreven zich zo in de vijftiende-eeuwse rederijkerstraditie in. De Wijngaard (BE AMVB 188) gebruikt reeds sinds 1821 de dubbele titel ‘Mariakranske-De Wijngaard’ en in 1903 werd de rederijkerskamer ‘De Parnassusberg’ (BE AMVB 254) heropgericht. De Kunstvrienden (BE AMVB 058) voegde in 1939 de titel ‘Het boeck’ toe aan zijn naam, de Morgenstar (BE AMVB 026) noemde zich vanaf 1945 ‘De Corebloem’. De Noordstar (BE AMVB 078) kreeg tenslotte nog in 2000 de titel ‘De Leliebloem.

Guldenboek van de Rederijkerskamer ‘De Kunstvrienden van Brusse’l. (BE AMVB 058)

Guldenboek van de Rederijkerskamer ‘De Kunstvrienden van Brussel’. (BE AMVB 058)

Over de betekenis van deze en andere fenomenen is nog lang niet alles geschreven. Het AMVB nodigt iedereen van harte uit om het erfgoed van het Brussels amateurtoneel te onderzoeken. Alle archieven kunnen geraadpleegd worden in de leeszaal en belangrijke delen zijn gedigitaliseerd. Bekijk ons archievenoverzicht en controleer voor je komst ook de openingsuren van de leeszaal.