Ukraine : le choc des nationalismes à l’heure des deux guerres mondiales

Rencontre d’Histoire publique du CegeSoma (2022-3) - Invitation de l’asbl ‘Les Amis du CegeSoma’

Conférence-débat avec, en invité, Alain Colignon (CegeSoma/Archives de l’Etat)
Un entretien mené par Chantal Kesteloot (CegeSoma/Archives de l’Etat)

8/06/2022 - 12:30 – 14:00
Informations pratiques :
- Où ?: Salle de conférence du CegeSoma, Square de l’Aviation 29 – 1070 Bruxelles
- Quand ?: Mercredi 8 juin 2022 (12h30 – 14h00)
- Inscription obligatoire : isabelle.ponteville@arch.be ou 02.556.92.11

Tant au cours du premier que du second conflit mondial, l’espace ukrainien a été l’enjeu d’une lutte féroce conduite par deux nationalismes majeurs, travestis sous une forme impériale : celui porté par le Reich allemand –en deux versions différentes- et celui incarné par l’Etat russo-soviétique. La possession de ces terres agricoles riches pourvues de surcroît de sous-sols aux matières premières abondantes (charbon, gaz , bauxite,…) et situées dans un endroit géopolitiquement déterminant devait assurer à la puissance s’assurant le contrôle de ces régions la domination, directe ou indirecte, d’une bonne part du bassin de la Mer noire tout en lui offrant un pont commode vers les champs pétrolifères du Kouban et du Caucase.
Mais bien loin de ces ambitions antagonistes, dans les tâtonnements et souvent la douleur, les populations ukrainiennes sont parvenues à se constituer en corps de nation, se dotant d’un cadre étatique… et réussissant à le maintenir à travers les aléas de l’histoire, de 1914 à 1945.

L’asbl ‘les Amis du CegeSoma’ vous invite à découvrir cette tranche d’histoire pour essayer de mieux saisir les enjeux du temps présent.

• Alain Colignon est historien de l’Université de Liège. Depuis de nombreuses années, il dirige la bibliothèque du CegeSoma/Archives de l’État.
  Auteur de différents travaux sur l’histoire de l’Occupation et de la vie intime des populations en temps de guerre tout en s’étant spécialisé dans les études sur la Collaboration et la Résistance, il prépare actuellement un ouvrage sur la société wallonne entre 1930 et 1940.
• Chantal Kesteloot est en charge de l’histoire publique au CegeSoma/Archives de l’État. Elle s’intéresse particulièrement au phénomène des commémorations et à la place du passé dans l’espace public dans ses dimensions odonymiques. Elle coordonne le site internet Belgium WWII. Elle est l’auteure de diverses publications, dont Walloon Federalism or Belgian Nationalism? The Walloon Movement at the End of the First World War.

Oekraïne : de impact van nationalistische strekkingen tijdens beide wereldoorlogen

Ontmoeting Publieksgeschiedenis van het CegeSoma (2022- 3) - Uitnodiging van de vzw “De Vrienden van het CegeSoma”

Lezing (in het Frans) met debat; genodigde: Alain Colignon (CegeSoma/Rijksarchief)
Debat gemodereerd door Chantal Kesteloot (CegeSoma/Rijkarchief)

08/06/2022 - 12:30 – 14:00
Praktische info :
- Waar: Conferentiezaal van het CegeSoma, Luchtvaartsquare 29 – 1070 Brussel
- Wanneer: woensdag 8 juni 2022 (12.30 – 14.00)
- Inschrijven verplicht isabelle.ponteville@arch.be of telefonisch op nummer 02.556.92.11

Zowel tijdens de Eerste als de Tweede Wereldoorlog vormde het grondgebied van Oekraïne de inzet voor een bittere strijd tussen twee grote nationalistische strekkingen die een imperialistische vorm hadden aangenomen: enerzijds deze van het Derde Rijk (in zijn twee verschillende versies) en anderzijds deze belichaamd door de Sovjet-Russische Staat. Het bezit van de rijke landbouwgronden waar in de ondergrond bovendien heel wat grondstoffen zitten (steenkool, aardgas, bauxiet, enz.) en die een belangrijke geopolitieke ligging hebben, moest ervoor zorgen dat de grootmacht die deze regio controleerde ook de rechtstreekse of onrechtstreekse heerschappij verkreeg over een groot gedeelte van het Zwarte Zeebekken en tegelijk kon beschikken over een belangrijk bruggenhoofd naar de olievelden van Koeban en de Kaukasus.
Maar niettegenstaande deze tegengestelde ambities is de Oekraïense bevolking, met vallen en opstaan en vaak met veel lijden, erin geslaagd een natie te vormen en een staatsstructuur op te richten, die van 1914 tot 1945 overeind bleef ondanks de lotgevallen van de geschiedenis.

De vzw “De Vrienden van het CegeSoma” nodigen u uit om dit onderdeel van de geschiedenis te ontdekken om zo een beter zicht te krijgen op waar het vandaag over gaat.

• Alain Colignon is geschiedkundige van de universiteit van Luik. Sinds vele jaren leidt hij de bibliotheek van het CegeSoma/Rijksarchief.
  Hij schreef verschillende werken over de geschiedenis van de bezetting en over het privéleven in oorlogstijden.
  Zijn specialisaties zijn de collaboratie en het verzet en hij werkt momenteel aan een boek over de Waalse samenleving tussen 1930 en 1940.
• Chantal Kesteloot is verantwoordelijke voor publieksgeschiedenis bij het CegeSoma/Rijksarchief. Zij is in het bijzonder geïnteresseerd in het fenomeen “herdenkingen” en de plaats van het verleden in de openbare ruimte, meer bepaald in de namen van straten en pleinen.
  Zij coördineert de website Belgium WWII en heeft verschillende publicaties op haar naam staan, waaronder “Walloon Federalism or Belgian Nationalism? The Walloon Movement at the End of the First World War.”