SYMPOSIUM - Violence In 20th-Century European History: Commemorating, Documenting, Educating

Du 6 au 8 juin 2017 se tiendra à Bruxelles le 6e symposium organisé par le réseau européen Remembrance and Solidarity (ENRS, http://www.europeanremembrance.enrs.eu/). Il sera consacré à la violence dans l’histoire européenne du 20e siècle. Trois axes seront privilégiés : la dimension commémorative, les enjeux documentaires et, enfin, la perspective éducative. Outre l’ENRS, sept autres partenaires se sont associés pour l’occasion. Parmi eux figurent le CegeSoma mais aussi la Maison d’Histoire de l’Europe (http://historia-europa.ep.eu/home) ou encore le Herder Institut (https://www.herder-institut.de/startseite.html) implanté à Marbourg.

Existe-t-il une culture commémorative européenne commune

Depuis 2012, l’ENRS s’est constamment penché sur la question de la possible mise en œuvre d’une mémoire européenne et d’une perspective narrative européenne commune. Pour ce faire, il réunit chaque année dans le cadre de symposiums des chercheurs et des institutions passionnés par l’histoire européenne. Le programme des réunions passées a été fortement marqué par le calendrier commémoratif et toutes les questions que cela suscite dans une perspective européenne. Ainsi, en 2014, l’accent a été mis non seulement sur le 100e anniversaire de la Grande Guerre mais aussi sur le 75e anniversaire du déclenchement de la Seconde Guerre mondiale ainsi que sur le 25e anniversaire de la chute du Mur. À travers ces trois événements émerge immanquablement la difficile mise en œuvre d’une mémoire européenne. Chaque État a en effet intégré ces événements dans une lecture nationale pas toujours évidente à dépasser ou à intégrer. Les mêmes réflexions ont nourri le symposium de 2015 consacré à des catégories controversées de la Seconde Guerre qu’il s’agisse d’acteurs, de victimes, de perdants ou de spectateurs. En effet, la lecture de ces catégories a non seulement évolué au fil du temps et de l’historiographie mais peut également varier à travers des itinéraires individuels ou à partir du champ d’analyse envisagé.

Commémorer, documenter et enseigner la violence de l’histoire européenne
L’objectif du Symposium de 2017 (http://www.europeanremembrance.enrs.eu/edition2017/about) est d’appréhender le phénomène de la violence à la fois dans ses dimensions théoriques à travers les contributions de plusieurs experts mais également d’envisager la problématique sous forme de panels consacrés aux aspects mémoriels, à la manière dont il est possible d’aborder la violence par le recours aux archives et à d’autres sources documentaires et, enfin, comment cette question peut être approchée dans l’enseignement. La dernière session portera sur le concept de réconciliation.

L’une des séances du symposium permettra de découvrir la Maison d’Histoire de l’Europe qui ouvre ses portes en mai prochain et une autre permettra aux participants de (re)visiter l’un des hauts lieux de la violence concentrationnaire belge à travers le site de Breendonk. Un colloque à ne pas manquer !
Intéressé(e) ? Pour s’inscrire, il suffit de suivre le lien suivant : http://www.europeanremembrance.enrs.eu/edition2017/register

Van 6 tot 8 juni 2017 vindt in Brussel het 6e symposium plaats van het Europees netwerk Remembrance and Solidarity (ENRS, http://www.europeanremembrance.enrs.eu/). Het thema van dat symposium is geweld in de Europese geschiedenis van de 20e eeuw. De klemtoon zal gelegd worden op de herdenking van dat geweld en de uitdagingen die deze herdenkingen vormen voor documentatie en onderwijs. Zeven instellingen ondersteunen het ENRS bij die gelegenheid, waaronder het CegeSoma, maar ook bijvoorbeeld het Huis van de Europese geschiedenis (http://historia-europa.ep.eu/home) en het Herder Institut (https://www.herder-institut.de/startseite.html), gevestigd in Marburg, Duitsland.

Bestaat er zoiets als een gemeenschappelijke Europese herdenkingscultuur?

Het ENRS buigt zich sinds 2012 over het vraagstuk van het mogelijke bestaan van een gemeenschappelijke Europese herinnering en van een Europees narratief. Het netwerk brengt daarom elk jaar op haar symposium onderzoekers en instellingen samen die geïnteresseerd zijn in de Europese geschiedenis. Het programma van de vorige bijeenkomsten werd steeds sterk beïnvloed door de herdenkingen die toen plaatsvonden en de vragen die zij oproepen in een Europees perspectief. In 2014 werd zo het accent gelegd op de 100e verjaardag van de Eerste Wereldoorlog, op de 75e verjaardag van het begin van de Tweede Wereldoorlog en op de 25e verjaardag van de val van de Muur. Die drie gebeurtenissen zijn essentieel om de moeilijke constructie van een Europese herinnering beter te begrijpen. Elke lidstaat gaf er immers een eigen invulling aan, en het is niet altijd evident om dat nationale narratief te overstijgen of te integreren. Deze overwegingen vinden we ook terug in het symposium dat georganiseerd werd in 2015 en dat gewijd was aan de controverses die bestaan over de Tweede Wereldoorlog en haar actoren, slachtoffers, verliezers en omstaanders. Die verschillende categorieën kregen in de loop van de geschiedenis en van de geschiedschrijving regelmatig een andere invulling, en kan verschillen naar gelang van het parcours dat een individu aflegde of naargelang het analysekader dat de onderzoeker hanteert.

Het geweld in de Europese geschiedenis herdenken, documenteren en onderwijzen

Het objectief van het symposium dat dit jaar georganiseerd wordt (http://www.europeanremembrance.enrs.eu/edition2017/about), is om inzicht te krijgen in het fenomeen geweld. De theoretische aspecten zullen uitgediept worden door bijdragen van experts, terwijl de herinneringsaspecten aan bod zullen komen in meerdere panels, van de manier waarop we een beroep kunnen doen op archieven en andere documentaire bronnen om geweld te bestuderen tot de vraag hoe de herdenkingsproblematiek benaderd kan worden in het onderwijs. De laatste sessie zal dieper ingaan op het concept van verzoening.

Het symposium biedt eveneens de gelegenheid om het Huis van de Europese geschiedenis te verkennen, die in mei de deuren opent. Een andere sessie biedt de mogelijkheid om Breendonk te bezoeken, één van de belangrijkste plaatsen van het geweld van de concentratiekampen in België. Dit is een niet te missen symposium!

Geïnteresseerd? U kan zich inschrijven via de website: http://www.europeanremembrance.enrs.eu/edition2017/register