×

Foutmelding

  • Warning: Illegal string offset 'header' in bvng_publicatie_header_view() (regel 797 van /home/spinternet.be/users/contemporanea/public_html/sites/all/modules/custom/akapivo/bvng/bvng.module).
  • Notice: Array to string conversion in bvng_publicatie_header_view() (regel 797 van /home/spinternet.be/users/contemporanea/public_html/sites/all/modules/custom/akapivo/bvng/bvng.module).
  • Warning: Illegal string offset 'header' in bvng_publicatie_header_view() (regel 807 van /home/spinternet.be/users/contemporanea/public_html/sites/all/modules/custom/akapivo/bvng/bvng.module).
  • Notice: Array to string conversion in bvng_publicatie_header_view() (regel 807 van /home/spinternet.be/users/contemporanea/public_html/sites/all/modules/custom/akapivo/bvng/bvng.module).

Archief- en Onderzoekscentrum voor Vrouwengeschiedenis (AVG-Carhif)

Marie Kympers

Het Archief- en Onderzoekscentrum voor Vrouwengeschiedenis (AVG-Carhif) bewaart het erfgoed van de autonome, pluralistische vrouwenbeweging in België. We stellen u in deze bijdrage drie recent geïnventariseerde archieven voor. De inventarissen zijn beschikbaar via onze online databank.

Soroptimist International België

Soroptimist International is een wereldwijde organisatie van serviceclubs voor beroepsactieve, geëngageerde vrouwen. De eerste Soroptimistenclub zag het licht in 1921 in Oakland, Californië. Momenteel zijn er ongeveer 80.000 leden in 132 landen. Het zwaartepunt van de activiteiten ligt bij de lokale clubs, die verenigd zijn in nationale unies. Het AVG bewaart het archief van de Belgische nationale unie.

De centrale missie van Soroptimist International is de status van vrouwen en meisjes te verbeteren, overal ter wereld. Inhoudelijk wordt er op alle niveaus met jaarprogramma’s gewerkt, bijvoorbeeld rond onderwijs, geweld op vrouwen, vrouwelijk leiderschap, enz. Vaak volgen de nationale unies en clubs de internationale thema’s, maar nationale voorzitsters kunnen ook eigen ideeën lanceren. Soroptimist International profileert zich sterk binnen de Verenigde Naties en heeft als NGO een consultatieve status bij onder meer Unesco, Ecosoc en Unicef. De Belgische unie is tevens ingebed binnen de nationale vrouwenbeweging, via het lidmaatschap van de Vrouwenraad en de Conseil des Femmes Francophones de Belgique (CFFB).

Het archief bij het AVG beslaat de periode van 1946 tot 2011. De eerste Belgische club werd al opgericht in 1930 in Antwerpen, de Belgische unie in 1939. De archieven uit deze prille beginperiode gingen echter verloren door een tragisch incident tijdens de Tweede Wereldoorlog: voorzitster Marthe Hirsch, van joodse afkomst, benam zich in 1942 het leven toen een Duitse officier haar kwam aanhouden.

In 2016 werd de inventaris van het volledige archief - zo’n 11 strekkende meter - afgewerkt. Het bevat hoofdzakelijk de stukken die werden opgemaakt en ontvangen door de nationale unie, en documenteert slechts in mindere mate de werking van de lokale clubs en internationale koepels. We vinden er de typische onderdelen van een vzw-archief in terug: statuten, jaarverslagen, stukken van de Algemene Vergadering en de Raad van Bestuur, ledenlijsten, boekhouding, enz. Daarnaast zijn er stukken betreffende de coördinatie van de lokale clubs en de contacten met het internationale niveau. Het archiefbestand biedt heel wat potentieel voor onderzoek, zowel wat betreft de werking van de organisatie als de thema’s waarrond de activiteiten zich afspelen.

Marie Denis

Marie Denis is het pseudoniem van Eliane Stas de Richelle (1920-2006), schrijfster en een prominente figuur in het feminisme van de tweede golf in Franstalig België. Het AVG mocht in 2015 haar archief in ontvangst nemen, nadat haar kinderen het hadden geordend. De definitieve inventaris bevat zowel het papieren als het digitale archief. Het archief documenteert voornamelijk haar activiteiten als schrijfster, met talrijke teksten en notities. Ook haar feministische engagementen en persoonlijke leven komen aan bod. Het archief kan geraadpleegd worden mits toestemming, al blijven delen van de briefwisseling nog enige tijd gesloten ter bescherming van de privacy.
Marie Denis komt uit een katholiek milieu in Brussel. In 1961 verscheen haar eerste roman, Des jours trop longs, waarin ze vertelt over de combinatie van vreugde en een zeker verdriet waarmee ze haar zes zwangerschappen had beleefd. Om vrij te kunnen schrijven, gebruikte ze een pseudoniem. In 1965 begon ze haar journalistieke activiteiten, onder meer bij het christendemocratische blad La Relève, bij La Revue nouvelle en Le Ligueur. Ze publiceerde een aantal romans, waarvan er verschillende bekroond werden met literaire prijzen.

Op vijftigjarige leeftijd kwam Marie Denis in aanraking met het feminisme - de tweede golf kwam toen in België net op gang. Ze was betrokken bij de organisatie van de eerste nationale vrouwendag op 11 november 1972 en nam mee het initiatief voor Le petit livre rouge des femmes - Het rode boekje van de vrouw(en). Dit boekje verscheen in 1972 in beide landstalen en was met 15.000 verkochte exemplaren een groot succes. Een collectief van feministes (in meerderheid Franstalig) analyseerde erin de positie van vrouwen in de samenleving en het gezin, en drukte hun wensen en verzuchtingen uit. De teksten waren heel direct van toon met herkenbare, dagdagelijkse situaties als vertrekpunt: het persoonlijke is politiek.

In 1973 was Marie Denis één van de oprichtsters van het eerste vrouwenhuis in Brussel, waarover ze in 1980 een boekje publiceerde: Dis Marie… c’était comment rue du Méridien 79? Ook was ze van bij het begin betrokken bij Les Cahiers du GRIF (1973), dat onder leiding van Françoise Collin uitgroeide tot een tijdschrift met internationale renommee, en bij het feministische tijdschrift Voyelles (1979), dat zich tot een breed publiek richtte. Daarnaast was ze actief in de strijd voor de liberalisering van abortus, bij het Centre Féminin d’Education Permanente en bij het Actiecomité Gelijk loon voor gelijk werk.

Het rode boekje van de vrouw(en) en het eerste nummer van de Cahiers du GRIF zijn opgenomen in de databank Fragen, met kernteksten uit de tweede feministische golf uit 29 Europese landen.

Le petit livre rouge des femmes, 1972, coll. AVG-Carhif.

Sociétés Féminines de Service Chrétien de Belgique - Vrouwenverenigingen voor Christen-arbeid van België

Het AVG bewaart in hoofdzaak archieven van autonome, ideologisch neutrale of pluralistische vrouwenorganisaties. In 2015 klopte een ideologisch ‘gekleurde’, maar toch autonome vrouwenorganisatie bij ons aan met de vraag haar erfgoed in het ‘vrouwenarchiefcentrum’ onder te brengen.

Het archief van de Vrouwenverenigingen voor Christen-arbeid van België (VVCAB) werd in bewaring gegeven door José Braekman-Dumoulin, voorzitster van 1984 tot 2009. De wortels van de organisatie liggen in de Amerikaanse Methodist Episcopal Church. In 1923 richtte deze verschillende vrouwelijke missiegroepen op in België, die zich toelegden op religieuze, liefdadige en culturele activiteiten. De lokale groepen werden overkoepeld door de tweetalige Vrouwenverenigingen voor Christen-arbeid van België - Sociétés Féminines de Service Chrétien de Belgique. De leden komen met elkaar in contact tijdens de jaarlijkse Nationale Vrouwenontmoetingsdagen. Sinds 1949 nemen ze ook actief deel aan de Wereldgebedsdagen en ze participeren in ontmoetingen van de World Federation of Methodist Women.

Het archief (1946-2011) bestaat voornamelijk uit stukken betreffende het beheer van de organisatie, haar activiteiten, het infoblad Contact van hart tot hart, de Wereldgebedsdagen, enz. Naast het organisatiearchief werd er ook persoonlijk archief van José Braekman-Dumoulin overgedragen, betreffende haar andere engagementen binnen de Protestantse Kerk in Elsene en een leeskring. In de inventaris vormen deze stukken een afzonderlijk hoofdstuk. Het is niet ongewoon dat organisatie- en persoonsarchief met elkaar verweven raken wanneer eenzelfde persoon voor lange tijd de organisatie leidt en bijvoorbeeld ook het organisatiearchief thuis bewaart. De foto’s, affiches en publicaties die samen met het archief werden overgedragen, worden bewaard in de speciale collecties van het AVG.

Jaarlijkse bijeenkomst van de VVCAB, [ca. 1930], coll. AVG-Carhif

- Marie Kympers

Webreferenties

  1. online databank: http://db.amazone.be/archief
  2. databank Fragen: http://www.fragen.nu